مراقب آرواره‌ها باشید! زنبورهای عسل گاز می‌گیرند!
«او من را گاز گرفت!» گاز زنبور عسل دردناک نیست، اما همیشه یک غافلگیری غیرمنتظره است.
کدام زنبوردار تا به حال نیشگون تیز گاز زنبور عسل را احساس نکرده است؟ ما انتظار نیش زدن را داریم، بنابراین وقتی آن حس عجیب را احساس می‌کنیم، با خود می‌گوییم: «این دیگه چی بود؟»
گاز گرفتن برای زنبورهای عسل امری طبیعی است. در واقع، بسیاری از انواع زنبورها دارای آرواره‌های قدرتمندی هستند که اغلب بزرگ و ترسناک به نظر می‌رسند. به عنوان مثال، زنبورهای برگ‌بُر و گل‌بُر دارای آرواره‌های عظیمی هستند که از آن‌ها برای انواع پروژه‌های ساختمانی و بنایی استفاده می‌کنند. برخی حتی گلوله‌های گل و سنگریزه‌های کوچک را در «دندان‌های» خود حمل می‌کنند.
زنبور عسل ابتدا از آرواره‌های خود برای برداشتن پوشش سلول تولدش استفاده می‌کند تا بتواند از آن خارج شود. بعدها، از آن‌ها برای جابه‌جایی اشیا در داخل کندو، بیرون بردن زنبورهای مرده، تکه‌تکه کردن حیوانات مرده و حمله به حشرات دیگر استفاده می‌کند. زنبورهای کارگر حتی از این آرواره‌های همه‌کاره برای حمله به زنبورهای نر (برادرانشان) و بله، حتی زنبوردارانشان استفاده می‌کنند.
فراتر از آرواره‌ها
مانند سایر حشرات مرتبط، مانند مورچه‌ها، زنبورها غددی دارند که می‌توانند مواد شیمیایی را هنگام گاز گرفتن ترشح کنند. برخی از این مواد شیمیایی دردناک هستند؛ برخی دیگر برای مهار یا کشتن دشمن استفاده می‌شوند.
در مقاله‌ای که در مجله آنلاین PLOS ONE منتشر شده است، دانشمندان فاش کردند که وقتی دشمنی بیش از حد کوچک است و نمی‌توان آن را نیش زد، زنبور عسل خلاق به سادگی آن موجود را گاز می‌گیرد و مقدار قابل توجهی 2-هپتانون به آن تزریق می‌کند. این مقاله که با عنوان “The Bite of the Honeybee: 2-Heptanone Secreted from Honeybee Mandibles during a Bite Acts as a Local Anaesthetic in Insects and Mammals“ منتشر شده، به بررسی خواص و نقش 2-هپتانون در داخل کلونی زنبور عسل پرداخته است.
نظریه اولیه این بود که 2-هپتانون به عنوان یک فرومون هشداردهنده برای آگاه کردن سایر اعضای کلونی از خطر استفاده می‌شود. اما مجموعه‌ای از آزمایش‌ها نشان داد که این ماده شیمیایی هیچ واکنش دفاعی در کلونی ایجاد نمی‌کند. با این حال، تحقیقات بیشتر درباره خواص 2-هپتانون نشان می‌دهد که این ماده به شکلی مشابه با بی‌حس‌کننده لیدوکائین عمل می‌کند.
محققان دریافتند که در هنگام گاز دفاعی قوی، انقباضات عضلانی این ماده شیمیایی را از مخزنی نزدیک به آرواره‌ها آزاد می‌کند. زنبور قادر است پوسته دشمن، مانند یک لارو بید مومی، را سوراخ کرده و 2-هپتانون را تزریق کند. این ماده شیمیایی لارو را برای چند دقیقه فلج می‌کند—زمانی کافی برای اینکه زنبورهای کارگر آن را از کندو خارج کنند.
در مورد انگل‌های دیگر، مانند واروا تخریب‌گر (Varroa destructor)، 2-هپتانون باعث فلج شدن و مرگ می‌شود. نویسندگان معتقدند که میزان موفقیت بهداشتی بالا در برخی از کلونی‌های زنبور عسل ممکن است به دلیل واکنش گاز گرفتن قوی باشد، به طوری که کنه‌ها نه تنها از بدن زنبورها پاک می‌شوند، بلکه با گاز محکمی همراه با 2-هپتانون کشنده مواجه می‌شوند. این یافته‌ها نه تنها بینش جدیدی درباره نحوه محافظت زنبورهای عسل از کلونی‌هایشان ارائه می‌دهد، بلکه مسیرهای جدیدی برای مقابله با کنه واروا که به طور گسترده شیوع دارد، پیشنهاد می‌کند.
انسان‌ها فقط یک خراش دریافت می‌کنند، نه تزریقی
از آنجا که پوست انسان ضخیم است، گاز زنبور عسل سطحی است. این گاز تنها یک نیشگون است که زمانی رخ می‌دهد که آرواره‌ها به هم فشار داده می‌شوند. حتی اگر 2-هپتانون در آن ناحیه ترشح شود، پوست سوراخ نمی‌شود و ما تحت تأثیر قرار نمی‌گیریم. بیشتر اوقات، فقط غافلگیر می‌شویم.
اشتراک گذاری